ERDAL EMRE
Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi, Çin hükümetinin devasa yatırımlarıyla modern bir kalkınma modeli sergiliyor. Modern altyapı projeleri, nitelikli sanayi bölgeleri, gelişmiş turizm alanları ve küresel ticaret merkezleriyle Xinjiang, Çin’in batıya açılan kapısı olarak yeniden tasarlanıyor. Bu yazıda, Xinjiang’da gözlemlenen ekonomik gelişmelerin ve kültürel dönüşümün detaylarına yakından bakacağız.
Xinjiang’ın Ekonomik Performansı: Rakamlarla Kalkınma
2023 yılında Xinjiang’ın Gayri Safi Yurt İçi Hasılası (GSYİH) %6,8 artışla 1,912.591 milyar Yuan’a ulaştı. Bölge, yatırım, tüketim, ithalat, ihracat ve gelir artışlarında Çin genelinde ilk beşte yer aldı. Bu büyüme, bölgenin ulusal ekonomiye entegrasyonunun hızlandığını ve küresel ticaretteki rolünün giderek arttığını gösteriyor.
Son iki yılda Xinjiang’ın toplam ithalat ve ihracat hacmi sırasıyla %57 ve %45,9 oranında artmış durumda. Çin-Avrupa trenleri için kritik bir güzergâh olan Xinjiang, ülke genelinde bu trenlerin %60’ından fazlasını barındırıyor. Bu trenler, Çin’den Avrupa’ya mal taşımacılığında hızlı ve ekonomik bir alternatif sunuyor.
Urumçi Uluslararası Kara Limanı: Küresel Ticaretin Merkezi
Xinjiang’ın ekonomik gelişimini gözlemlediğimiz önemli lokasyonlardan biri, Urumçi Uluslararası Kara Limanı’ydı. Bu liman, İpek Yolu Ekonomik Kuşağı’nın çekirdek projelerinden biri olarak dikkat çekiyor. Dijital liman ve gümrükleme sistemleri sayesinde trenlerin kargo işlemleri hızla tamamlanıyor. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in de belirttiği gibi, bu liman Xinjiang’ı “uzak bir bölgeden çekirdek bir merkez” haline dönüştürüyor. Bu yıl limandan 100 milyondan fazla kargo gönderildi. Türkiye üzerinden Avrupa’ya ulaşan bu rotanın, Türkiye-Çin ticaret ilişkileri açısından da büyük bir potansiyel taşıdığı açık.
Horgos Serbest Ticaret Bölgesi: Çin-Kazakistan İşbirliği
Xinjiang’ın kalkınmasındaki bir diğer önemli lokasyon Horgos Serbest Ticaret Bölgesi. Çin ve Kazakistan’ın ortaklaşa kurduğu bu bölge, dünyanın ilk sınır ötesi uluslararası serbest ekonomi bölgesi olarak öne çıkıyor. Buradan Almanya’nın Duisburg şehrine kadar olan demiryolu taşımacılığı, hava taşımacılığına göre daha ekonomik ve deniz taşımacılığından daha hızlı.
Horgos, sadece bir ticaret merkezi değil, aynı zamanda Çin’in batıya açılma stratejisinin de önemli bir parçası.
Turizmin Yükselen Yıldızı: Xinjiang
Çin hükümeti, Xinjiang’ı turizmde de önemli bir cazibe merkezi haline getirmek için büyük adımlar atıyor. 2024’ün ilk yarısında bölge 120 milyondan fazla turisti ağırladı ve turizm gelirlerinde %37,39’luk bir artış sağlandı. Bölgedeki restorasyon çalışmaları ve turizm projeleri, tarihi ve doğal mirasın korunmasına büyük katkı sağlıyor.
Nalati Yaylaları: Doğal Güzellik ve Geleneksel Yaşam
Tanrı Dağları’nın eteklerindeki Kazak yaylaları, hem doğal güzellikleri hem de yerel kültürüyle turistlerin ilgisini çekiyor. Kımız içmek, at binmek ve geleneksel Kazak oyunlarına katılmak gibi deneyimlerle ziyaretçiler, bölgenin otantik atmosferini keşfediyor.
Nalati Yaylaları, 2024’ün ilk yarısında 2 milyondan fazla turist ağırladı ve bu rakam her yıl artmaya devam ediyor.
Antik Şehirler ve Kültürel Miras
Kaşgar’daki antik şehir merkezi, Kuça’daki tarihi bölgeler ve Budist tapınakları, İpek Yolu’nun zengin tarihine ışık tutuyor. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping’in “Xinjiang’ın Kültürel Beslenmesi” projesiyle, bölgenin kültürel mirasının güçlendirilmesi hedefleniyor.
Modern Altyapı ve Nitelikli Sanayi
Çin hükümeti, Xinjiang’da petrol, gaz, yeşil enerji ve stratejik endüstrilere odaklanarak “sekiz büyük sanayi kümesi” oluşturuyor. Modern altyapı projeleri sayesinde Xinjiang’ın kırsal ve kentsel bölgeleri birbiriyle bağlanıyor. Bölgenin verimli tarım havzalarından toplanan ürünler, aynı gün Pekin ve Şanghay’a ulaştırılıyor.
Türkiye-Xinjiang İlişkileri: Ticaret ve Kültürel Bağlar
Türkiye’nin Xinjiang ile tarihi ve kültürel bağları, iki ülke arasındaki ekonomik işbirliği için büyük bir potansiyel taşıyor. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Xinjiang ziyaretinin ardından Urumçi-İstanbul direkt uçuşlarının başlaması, bu ilişkinin olumlu bir örneği olarak öne çıkıyor.
Sonuç: Xinjiang’ın Geleceği ve Türkiye İçin Fırsatlar
Xinjiang Uygur Özerk Bölgesi, modern altyapı projeleri, güçlü sanayi kümeleri ve turizm alanındaki yatırımlarıyla Çin’in batıya açılan kapısı olma rolünü güçlendiriyor. Türkiye, bu bölgeyle ekonomik işbirliğini geliştirmek için tarihi bir fırsata sahip. Xinjiang’ın gelecekteki rolü, yalnızca Çin için değil, küresel ticaret ve kültürel işbirliği için de büyük bir önem taşıyor.
Türkiye-Çin ilişkilerinin seyrine bağlı olarak, Xinjang ile kurulacak ekonomik ve kültürel bağların her iki ülke için de kazançlı bir model sunabileceği aşikar.
